۱_ اولین گام مورد توسعه مرغداری صنعتی و دامپروری جدید در سال ۱۳۰۹ با تأسیس بنگاه دامپروری کشور برداشته شد هدف از تاسیس این بنگاه ترویج دامپروری و مرغداری به صورت صحیح و تجاری در کشور بوده است به این منظور در ابتدا سه اصل مطالعاتی مورد توجه قرار گرفت.
الف_ بررسی و تحقیق و تکثیر نژادهای بومی دام و طیور در ایران.
ب_ بررسی و تحقیق و توسعه نژادهای اصیل دام و طیور خارجی در ایران.
ج_ تولید دورگ گیری و اختلاط نژادهای اصیل خارجی و بومی با توجه به شرایط جغرافیایی و آب و هوایی ایران جهت بالابردن تولیدات دامی کشور.
۲_ در سال ۱۳۱۴ موسسه دامپروری حیدرآباد در کرج تشکیل گردید و در مورد دام های بومی و اصیل خارجی و داخلی فعالیت خود را آغاز کرد بعدا نیز تعداد موسسات مشابه در نقاط مختلف ایران
مانند خراسان و فارس و مازندران تاسیس شد .
۳_ در سال ۱۳۱۶ تعدادی دام اصیل از خارج با زحمات فراوان وارد ایران گردید و به موسسات دامپروری دولتی منتقل و نگاهداری گردید در شروع کار به علت عدم وجود متخصصین داخلی از متخصصین خارجی بخصوص فرانسویها استفاده گردید ولی به مرور با بازگشت دانشجویان اعزامی کشور از متخصصین ایرانی استفاده شد.
قبل از سال ۱۳۲۰ تعدادی تخم مرغ جوجه کشی از نژادهای اصیل اروپایی و آسیایی و همچنین تعداد معدودی جوجه یک روزه از کشورهای خارجی وارد ایران گردید و همچنین تعداد محدودی ماشین جوجه کشی دستی و نفتی مورد استفاده قرار گرفت و به موازات آن مطالعاتی نیز در مورد نژاد های بومی مرغ در ایران از جمله ی نژاد مرندی در حیدرآباد کرج به عمل آمد ولی متاسفانه به علت نداشتن برنامه و عدم وجود متخصصین و کارشناسان لازم و عدم علاقه مردم به این فعالیت ها با موفقیت
چندانی روبرو نگردید.
تاریخ چه مرغداری صنعتی بعد از جنگ جهانی دوم:
با شروع جنگ بین المللی دوم و اشغال ایران توسط نیروهای خارجی فعالیت های جزئی انجام شده متوقف گردید به طوری که تا سال ۱۳۳۳ عملا هیچ گونه فعالیت چشمگیری در مورد طیور از سوی تشکیلات دولتی و خصوصی انجام نگرفت و مقداری همچنان به صورت سنتی در سطح روستاها و شهر ها انجام می گرفت بدون این که نقش مهمی در تغذیه مردم و اقتصاد روستایی داشته باشد.
۴_ در سال ۱۳۳۳ سازمان دامپروری کشور به کمک اصل چهار ترومن و کمک های فنی آمریکا تعداد۶۰/۰۰۰ قطعه جوجه از نژادهای اصیل خارجی مانند نیوهمشایر ،ردایلندرد، پلیموت روک وارد ایران نمود این جوجه ها بعداً توسط وزارت کشاورزی در بین روستاییان اطراف به شهرها پخش شد.
?مقارن با این عمل در اثر بروز بیماری نیوکاسل که برای اولین بار در ایران ظاهر شده بود تلفات سنگینی بین جوجه های مزبور و همچنین گل های بومی وارد آمده و این امر لطمه شدیدی به مرغدار های بومی ایران و همچنین استقبال کشاورزان از نژادهای اصیل خارجی وارد ساخت.( متاسفانه از آن به بعد بیماری نیوکاسل به طور وسیعی در ایران اشاعه یافت و سالیانه میلیاردها ریال ضرر و زیان به مقدار های ایران وارد شد).
۵_ در سال ۱۳۳۴ خوشبختانه کارشناسان موسسه رازی موفق به ساختن واکسن موثر بر علیه نیوکاسل گردیدند به طوری که به مرور در سالهای بعد بیماری تا حد قابل توجهی مورد کنترل قرار گرفت و پس از یک توقف چند ساله در امر گسترش مرغداری جدید در اثر وجود بازار متناسب و تقاضای کافی برای فرآورده های طیور و همچنین وجود تخصص های لازم در داخل کشور تشکیلات دولتی و خصوصی دوباره شروع به فعالیت در این زمینه نمودند.
۶_ در سالهای ۱۳۳۹ و ۱۳۴۰ و ۱۳۴۱_ به ترتیب به تعداد۱۳۲۷۷۲۶و۱۱۶۳۲۱و۱۸۳۷۱۸۰عدد جوجه یک روزه که اغلب از نژاد تخمی بودند توسط بخشهای خصوصی و دولتی وارد ایران شد معهذا هنوز تولیدات طیور در شرایط تجاری بسیار کم بود به طوری که در سال ۱۳۳۹ نسبت تولید در مقداری های تجاری اطراف شهرها به کل تولید تخم مرغ۱/۰۱درصد بوده است .
۷_ در سال ۱۳۳۹ با تاسیس جوجه کشی نارمک متعلق به وزارت کشاورزی صنعت مرغداری نوپای ایران با ماشین های جوجه کشی بزرگ و همچنین تشکیلات تجاری تولید جوجه یک روزه به مقیاس وسیع آشنا گردید موسسه نارمک در تیر ماه ۱۳۴۰ با ظرفیت۲۲۹۶۱۶۰ تخممرغ مورد بهره برداری قرار گرفت و در سال ۱۳۴۸ ظرفیت آن به۱۱۸۳۱۰۴۰ تخم مرغ رسانده شد این امر موجب تشویق راهنمایی بخش خصوصی گردید و به مرور تشکیلات عظیمی جوجه کشی و تولید جوجه یک روزه در اطراف شهرهای بزرگ به وجود آمد.
تخم مرغ جوجه کشی در مورد احتیاج ماشین های مزبور ابتدا از خارج و از مزارع بزرگ خارجی تامین می شد به طوری که در سال ۱۳۴۰ بالغ بر۱۴۱۰۵۰ودرسال۱۳۴۱. ۴۶۰۴۷۰ تخم مرغ جوجه کشی از خارج وارد ایران گردید این تخم مرغ ها به قیمت گزاف از کشورهایی مانند اسرائیل آمریکا و دانمارک و حتی چین ملی به ایران وارد می شد.
۸_سال ۱۳۴۲ وزارت کشاورزی و همچنین بخش خصوصی به جای ورود تخم مرغ جوجه کشی که اغلب مستلزم پرداخت مبالغ زیادی از و اشکالات دیگر بود شروع به تهیه گلهای مخصوص تهیه تخم مرغ جوجه کشی(breeding) یا به اصطلاح گله های مرغ مادر نمود این قله ها که از نژادهای اصیل و خالص خارجی تهیه می شود به صورت جوجه یک روزه توسط مزارع مزبور از مزارع بزرگ خارجی خریداری و در ایران پرورش داده می شد از آنها تخم مرغ جوجه کشی تهیه میگردید با این طریق به طور قابل ملاحظه ای، مملکت از ورود جوجه های یکروزه و یا تخم مرغ جوجه کشی بینیاز گردید و کمک فراوانی به گسترش و پرورش تجاری در اطراف شهرهای بزرگ مانند تهران اصفهان مشهد و شیراز و غیره نمود.
به موازات این فعالیتها در زمینههای دیگر مانند تهیه کن خانجات مواد غذایی داروها و وسایل نگهداری و غیره نیز پیشرفت چشمگیری حاصل شد.
۹_ در سال ۱۳۴۶_ صنعت تولید غذای دام در ایران پا گرفت و کارخانه های غذایی طیور توسط وزارت کشاورزی در سعید آباد کرج تاسیس گردید و مقارن با آن کارخانجات بزرگ نظیر پارس و پرویمی و دانه داران و غیره در رشته تولید صنعتی غذای دام و طیور و فعالیت پرداختند.
۱۰_ در سالهای ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۴ مجتمع های بزرگ مرغداری توسط بخش دولتی و خصوصی تاسیس و شروع به فعالیت و بهرهبرداری نمودند از جمله در سال ۱۳۵۱ شرکت ماکیدام با ظرفیت تولید ۸۰۰۰ هزارتن تخم مرغ و ۲۴۰۰ تن گوشت مرغ و۲۲۶۳۰۰تن خوراک مرغ در سال ۱۳۵۳ مجتمع عظیم سیمرغ برای تولید گوشت مرغ تخم مرغ و غذای مرغ مجهز به تشکیلات مرغ مادر جوجه کشی و تولید جوجه یکروزه و تشکیلات کشتارگاه و سردخانه در تهران اصفهان و کرمان و یزد و خراسان به صورت مجموعه ای زنجیره ای به فعالیت پرداخت به طوری که به صورت یکی از موسسات منحصر به فرد در خاورمیانه درآمد.
در سال ۱۳۵۴ مجتمع برکت در اطراف تهران با ظرفیت ۶۰۰ هزار مرغ مادر و ۶۲ دستگاه ماشین جوجه کشی و تولید ۵۰ میلیون جوجه در سال به وجود آمد � همین سالها مجتمع های مزبور هر یک دارای گله های مرغ مادر کارخانجات جوجه کشی مزارع پرورشی و بالاخره تأسیسات کشتارگاه و سردخانه و کادر فنی و علمی قوی به صورت مجموعه ای خودکفا در صنعت مرغداری در ایران به فعالیت پرداختند.
۱۱_ در سال ۱۳۵۵– کشتارگاه و تشکیلات بسته بندی و ذخیره تخم مرغ پردیس در کرج با ظرفیت تولید ۴۵ تن گوشت مرغ در روز و ذخیره ۶۰تن تخم مرغ به وجود آمد بدین ترتیب و قدم اساسی در مورد رفع نارسایی مارکتینگ تولیدات طیور برداشته شد
۱۲_ در سال ۱۳۵۶_ برای اولین بار اجداد تخمی توسط شرکت مرغک وارد ایران گردید و مورد بهره برداری قرار گرفت و بدین ترتیب قسمتی از گله های مرغ مادر تخمی در ایران تولید گردید و گامی دیگر در جهت خودکفایی برداشته شد.
تاریخ مرغداری صنعتی بعد از انقلاب:
۱۳_ در سال ۱۳۵۸_ تعداد زیادی از تشکیلات بزرگ و مجتمعهای اداری بخش خصوصی مصادره و در اختیار دولت یا بانک ها و یا نهاد ها قرار داده شد به طوری که امروز دولت با بانک های نهادی مانند بنیاد مستضعفان و بنیاد شهید دارای تشکیلات عظیم مرغداری هستند و نقش مهمی را در تولیدات طیور در ایران دارا میباشد
۱۴_ در سال ۱۳۶۱ تشکیلات تولید لاین های گوشتی توسط وزارت کشاورزی در بابلکنار مازندران شروع به فعالیت نمود این طرح در سال ۱۳۷۰ به بهرهبرداری رسید و باید مملکت را از نظر تولید گله های مرغ اجداد و مرغ مادر گوشتی خودکفا نماید
۱۵_ در سال ۱۳۶۲_ مجتمع پرورش مرغ اجداد و گوشتی در موسسه ی زیاران وابسته به وزارت کشاورزی در نزدیک قزوین به وجود آمد و به صورت رضایت بخشی به فعالیت پرداخت و در سال ۱۳۷۰ تشکیلات دیگری به منظور پرورش مرغ اجداد گوشتی در تبریز به وجود آمد و در سال ۱۳۷۱ به بخش خصوصی نیز اجاره فعالیت در زمینه پرورش اجداد و گوشتی داده شد.
تا چند دهه پیش پرورش طیور در ایران به صورت کامل روستایی و اولیه صورت می گرفت بدین ترتیب که هر خانواده روستایی تعداد معدودی مرغ و خروس و سایر طیور اهلی از قبیل اردک و غاز و ندرتاً بوقلمون را برای مصرف خود نگهداری می نمود اغلب منظور اصلی از نگاه داری این تعداد معدود طیور بومی نیز تهیه تخم مرغ مصرفی خونواده بود و کمتر پرورش از نظر گوشت مرغ مورد توجه قرار می گیرفت فقط نیمچه خروس های اضافی و یا مرغ های مسن و پیر را که از تخم رفته بودند به عنوان گوشت در جشن هاو عزاداریها به مصرف می رسانند
در شهرها مصرف گوشت طیور بسیار پایین بود و از مازاد تولید در روستاها تأمین می گردید و از این گوشت ماکول فقط در خانه اغنیا و متمکنین ها به عنوان غذای مخصوص مهمانی ها یا بیماران استفاده می شد از این رو گوشت طیور نقش قابل توجهی در غذای روزمره مردم نداشت بعلاوه از نظر پرورش اقتصادی و اصلاح نژاد و تشخیص موقعیت بومی نیز هیچگونه اقداماتی صورت نمیگیرد حال آنکه در کشورهای دیگر از ده ها سال پیش به پرورش طیور تجاری و علمی پرداخته و قسمتی از مصرف پروتئین حیوانی آنها را تولیدات طیور تشکیل میداده است به عنوان مثال از سال۱۸۷۳ یعنی بیش از یک قرن قبل در آمریکا برای شناسایی و تولیدات نژادهای اصیل و تجاری مرغ اتحادیه پرورش طیور آمریکا (Teh. Amrecan. Poulty. Association) تشکیل گردید و مقارن با باغ نژاد های اقتصادی مانند پلیموت .روک.ویندوت وردایلندر شکل گرفت.